Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΙΤΗ, Εκπαιδευτικού – ερευνητή, Προέδρου Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.
Με πολλά λειτουργικά προβλήματα ξεκίνησε η φοίτηση στο Α΄ εξάμηνο των Δημοσίων ΙΕΚ (ΔΙΕΚ). Τα ΔΙΕΚ παρουσιάζουν φέτος αλματώδη αύξηση του δυναμικού των καταρτιζομένων τους. Το δυναμικό αυτό, σύμφωνα με τη συνέντευξη του Υφυπουργού κ. Γ. Στύλιου και πληροφορίες από τη ΓΓΔΒΜ, πιθανόν να αγγίξει ή και να ξεπεράσει σε ποσοστό το 100% σε σχέση με πέρυσι. Πιο συγκεκριμένα πέρυσι το δυναμικό των ΔΙΕΚ και των τεσσάρων εξαμήνων ήταν περίπου 14.500 και φέτος, όπως δήλωσε ο Υφυπουργός οι πρωτοεισαγόμενοι (Α΄ εξάμηνο) είναι 18.000.
Εάν λάβουμε υπόψη τις δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας Α. Λοβέρδου ότι όσα ιδιωτικά ΙΕΚ δεν τακτοποιήσουν τις οφειλές τους θα κλείσουν και οι καταρτιζόμενοι θα μεταφερθούν στα ΔΙΕΚ, τότε το ποσοστό αυτό πιθανόν να ξεπεράσει και το 100%!
Οι λόγοι που προκάλεσαν την πληθυσμιακή αυτή έκρηξη είναι κυρίως οι εξής:
1. Η επιβολή υποχρεωτικής παρακολούθησης των γενικών μαθημάτων, για δεύτερη φορά, από τους αποφοίτους Λυκείων που εγγράφονται στη Β΄ τάξη ΕΠΑΛ, είναι ένα μέτρο το οποίο ανάγκασε πολλούς απόφοιτους να προτιμήσουν την εγγραφή τους στα ΙΕΚ. Η ατυχής αυτή ρύθμιση έφερε παρενέργειες και στα ΕΠΑΛ, διότι εκτός της άσκοπης οικονομικής δαπάνης, η οποία βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό λόγω δημιουργίας επιπλέον τμημάτων γενικής παιδείας, δημιούργησε ολιγομελή τμήματα στη Β΄ τάξη ΕΠΑΛ.
2. Η κατάργηση τομέων και ειδικοτήτων στα ΕΠΑΛ και στις ΕΠΑΣ και η μεταφορά τους στα ΙΕΚ
3. Η ισχύουσα για δεύτερη χρονιά κατάργηση των διδάκτρων που κατέβαλαν οι καταρτιζόμενοι στα ΔΙΕΚ
4. Η οικονομική κρίση η οποία δεν επέτρεψε σε επιτυχόντες στις πανελλαδικές εξετάσεις να μεταβούν για σπουδές στις πόλεις που εδρεύουν τα ιδρύματα στα οποία εισήχθησαν
5. Η εμπέδωση στην κοινή γνώμη ότι η άσκηση των επαγγελμάτων απαιτεί, όλο και περισσότερο, πιστοποιημένη γνώση (πτυχίο, δίπλωμα κλπ).
6. Η τρομακτική ανεργία των νέων η οποία αναγκάζει πολλούς να ξανασκεφτούν τις πανεπιστημιακές σπουδές, την ανεργία και τη μετανάστευση και να προτιμήσουν κάποια πιο ρεαλιστική λύση για επαγγελματική αποκατάσταση.
Η διαφαινόμενη τάση για στροφή περισσότερων νέων προς τα τεχνικά επαγγέλματα θα αυξηθεί.
Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών, αναλογικά με τον πληθυσμό της, σε όλη την ΕΕ, δεν μπορεί να προσφέρει ποιοτική – αξιοπρεπή Ανώτατη Εκπαίδευση με πενιχρές δαπάνες και επιπλέον το πανεπιστημιακό πτυχίο δεν οδηγεί, όπως κάποτε, προς τον πολυπόθητο διορισμό στο δημόσιο και για τους λόγους αυτούς η περίπτωση της Επαγγελματικής Κατάρτισης στα ΙΕΚ προβάλλει δελεαστική. Τα ΙΕΚ όμως, παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα τα οποία χρονίζουν και απαιτούν άμεσες λύσεις.
Θα αναφέρουμε μερικά από αυτά:
1. Δεν υπάρχουν προγράμματα σπουδών (οδηγοί κατάρτισης) παρά μόνο ωρολόγια προγράμματα. Σε κάποιες ειδικότητες χρησιμοποιούνται παλαιοί οδηγοί κατάρτισης οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του Ν. 4186/2013 και σε κάποιες άλλες ειδικότητες δεν υπάρχουν καθόλου. Στις περιπτώσεις αυτές η διδασκαλία γίνεται κατά το δοκούν.
2. Δεν υπάρχουν διδακτικά εγχειρίδια και οι καταρτιζόμενοι διαβάζουν από σημειώσεις, οι οποίες εκδίδονται από ωρομίσθιους εκπαιδευτές οι οποίοι συχνά δε διαθέτουν διδακτική ή συγγραφική εμπειρία. Οι δανειστικές βιβλιοθήκες που λειτουργούσαν παλαιότερα καταργήθηκαν και η χρήση φωτοτυπιών είναι συνήθης.
3. Ο αριθμός των καταρτιζομένων ορίζεται σε 30 ανά τμήμα και δύναται να αυξηθεί σε 33. Φέτος πολλά τμήματα καλύπτουν τα ανώτερα όρια.
4. Χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά ο ίδιος εργαστηριακός εξοπλισμός με τα ΕΠΑΛ – Ε.Κ. ο οποίος είναι παλαιός και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των ειδικοτήτων των ΔΙΕΚ.
5. Τα ποσοστά αποτυχίας στις εξετάσεις πιστοποίησης είναι πολύ υψηλά και ένα μεγάλο ποσοστό καταρτιζομένων δεν λαμβάνει δίπλωμα το οποίο είναι ο επίσημος επαγγελματικός τίτλος.
6. Η Διεύθυνση ελέγχου των ιδιωτικών ΙΕΚ η οποία λειτουργούσε παλαιότερα στον ΟΕΕΚ καταργήθηκε και δεν υπάρχει κάποια αντίστοιχη υπηρεσιακή δομή.
7. Δεν ισχύει η έγκριση λειτουργίας ανά εξάμηνο των ειδικοτήτων στα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ., όπως και στα δημόσια δημιουργώντας έτσι άνιση μεταχείριση σε βάρος των ΔΙΕΚ.
8. Η γραμματειακή υποστήριξη είναι συχνά ανεπαρκής. Η γραμματειακή υποστήριξη (διορισμένοι γραμματείς) δεν υπάρχει και στα Γυμνάσια-Λύκεια, αλλά εκεί οι διοικητικές εργασίες διεκπεραιώνονται από τους μόνιμους ή αναπληρωτές εκπαιδευτικούς. Στα ΔΙΕΚ οι εκπαιδευτές είναι ωρομίσθιοι και έχουν υποχρέωση να προσφέρουν μόνο διδακτικό έργο για συγκεκριμένες ώρες. Οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από την τυπική εκπαίδευση δεν επαρκούν να καλύψουν τις ανάγκες.
9. Οι καθηγητές οι οποίοι βρίσκονται σε διαθεσιμότητα από το καλοκαίρι του 2013 περιμένουν την τοποθέτησή τους στα ΔΙΕΚ αλλά μέχρι σήμερα εισπράττουν υποσχέσεις. Η τοποθέτησή τους θα εξομάλυνε τη λειτουργία των ΔΙΕΚ.
10. Οι εκπαιδευτές σε κάθε ΔΙΕΚ δεν προσλαμβάνονται με πλήρες ωράριο, αλλά πολλοί με λίγες ώρες, κάτι το οποίο δημιουργεί μεγάλο αριθμό εκπαιδευτών των οποίων είναι δύσκολη η διαχείριση.
11. Κατά την πρόσληψη των εκπαιδευτών λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει για λόγους αξιοκρατίας, με τους αναπληρωτές και τους ωρομίσθιους στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα.
12. Η πρακτική άσκηση ή μαθητεία έχει γίνει υποχρεωτική, υπάρχει προβληματισμός για την εύρεση θέσεων εφαρμογής τους και το θέμα αυτό θα αποδειχθεί από τα πλέον δυσεπίλυτα. Τα προβλήματα που αναφέρθηκαν είναι πολλά και απαιτούν λύσεις. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ θα πρέπει να σκύψει και σε αυτά, τα οποία δεν είναι στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Ίδωμεν.
Εάν λάβουμε υπόψη τις δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας Α. Λοβέρδου ότι όσα ιδιωτικά ΙΕΚ δεν τακτοποιήσουν τις οφειλές τους θα κλείσουν και οι καταρτιζόμενοι θα μεταφερθούν στα ΔΙΕΚ, τότε το ποσοστό αυτό πιθανόν να ξεπεράσει και το 100%!
Οι λόγοι που προκάλεσαν την πληθυσμιακή αυτή έκρηξη είναι κυρίως οι εξής:
1. Η επιβολή υποχρεωτικής παρακολούθησης των γενικών μαθημάτων, για δεύτερη φορά, από τους αποφοίτους Λυκείων που εγγράφονται στη Β΄ τάξη ΕΠΑΛ, είναι ένα μέτρο το οποίο ανάγκασε πολλούς απόφοιτους να προτιμήσουν την εγγραφή τους στα ΙΕΚ. Η ατυχής αυτή ρύθμιση έφερε παρενέργειες και στα ΕΠΑΛ, διότι εκτός της άσκοπης οικονομικής δαπάνης, η οποία βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό λόγω δημιουργίας επιπλέον τμημάτων γενικής παιδείας, δημιούργησε ολιγομελή τμήματα στη Β΄ τάξη ΕΠΑΛ.
2. Η κατάργηση τομέων και ειδικοτήτων στα ΕΠΑΛ και στις ΕΠΑΣ και η μεταφορά τους στα ΙΕΚ
3. Η ισχύουσα για δεύτερη χρονιά κατάργηση των διδάκτρων που κατέβαλαν οι καταρτιζόμενοι στα ΔΙΕΚ
4. Η οικονομική κρίση η οποία δεν επέτρεψε σε επιτυχόντες στις πανελλαδικές εξετάσεις να μεταβούν για σπουδές στις πόλεις που εδρεύουν τα ιδρύματα στα οποία εισήχθησαν
5. Η εμπέδωση στην κοινή γνώμη ότι η άσκηση των επαγγελμάτων απαιτεί, όλο και περισσότερο, πιστοποιημένη γνώση (πτυχίο, δίπλωμα κλπ).
6. Η τρομακτική ανεργία των νέων η οποία αναγκάζει πολλούς να ξανασκεφτούν τις πανεπιστημιακές σπουδές, την ανεργία και τη μετανάστευση και να προτιμήσουν κάποια πιο ρεαλιστική λύση για επαγγελματική αποκατάσταση.
Η διαφαινόμενη τάση για στροφή περισσότερων νέων προς τα τεχνικά επαγγέλματα θα αυξηθεί.
Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών, αναλογικά με τον πληθυσμό της, σε όλη την ΕΕ, δεν μπορεί να προσφέρει ποιοτική – αξιοπρεπή Ανώτατη Εκπαίδευση με πενιχρές δαπάνες και επιπλέον το πανεπιστημιακό πτυχίο δεν οδηγεί, όπως κάποτε, προς τον πολυπόθητο διορισμό στο δημόσιο και για τους λόγους αυτούς η περίπτωση της Επαγγελματικής Κατάρτισης στα ΙΕΚ προβάλλει δελεαστική. Τα ΙΕΚ όμως, παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα τα οποία χρονίζουν και απαιτούν άμεσες λύσεις.
Θα αναφέρουμε μερικά από αυτά:
1. Δεν υπάρχουν προγράμματα σπουδών (οδηγοί κατάρτισης) παρά μόνο ωρολόγια προγράμματα. Σε κάποιες ειδικότητες χρησιμοποιούνται παλαιοί οδηγοί κατάρτισης οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του Ν. 4186/2013 και σε κάποιες άλλες ειδικότητες δεν υπάρχουν καθόλου. Στις περιπτώσεις αυτές η διδασκαλία γίνεται κατά το δοκούν.
2. Δεν υπάρχουν διδακτικά εγχειρίδια και οι καταρτιζόμενοι διαβάζουν από σημειώσεις, οι οποίες εκδίδονται από ωρομίσθιους εκπαιδευτές οι οποίοι συχνά δε διαθέτουν διδακτική ή συγγραφική εμπειρία. Οι δανειστικές βιβλιοθήκες που λειτουργούσαν παλαιότερα καταργήθηκαν και η χρήση φωτοτυπιών είναι συνήθης.
3. Ο αριθμός των καταρτιζομένων ορίζεται σε 30 ανά τμήμα και δύναται να αυξηθεί σε 33. Φέτος πολλά τμήματα καλύπτουν τα ανώτερα όρια.
4. Χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά ο ίδιος εργαστηριακός εξοπλισμός με τα ΕΠΑΛ – Ε.Κ. ο οποίος είναι παλαιός και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των ειδικοτήτων των ΔΙΕΚ.
5. Τα ποσοστά αποτυχίας στις εξετάσεις πιστοποίησης είναι πολύ υψηλά και ένα μεγάλο ποσοστό καταρτιζομένων δεν λαμβάνει δίπλωμα το οποίο είναι ο επίσημος επαγγελματικός τίτλος.
6. Η Διεύθυνση ελέγχου των ιδιωτικών ΙΕΚ η οποία λειτουργούσε παλαιότερα στον ΟΕΕΚ καταργήθηκε και δεν υπάρχει κάποια αντίστοιχη υπηρεσιακή δομή.
7. Δεν ισχύει η έγκριση λειτουργίας ανά εξάμηνο των ειδικοτήτων στα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ., όπως και στα δημόσια δημιουργώντας έτσι άνιση μεταχείριση σε βάρος των ΔΙΕΚ.
8. Η γραμματειακή υποστήριξη είναι συχνά ανεπαρκής. Η γραμματειακή υποστήριξη (διορισμένοι γραμματείς) δεν υπάρχει και στα Γυμνάσια-Λύκεια, αλλά εκεί οι διοικητικές εργασίες διεκπεραιώνονται από τους μόνιμους ή αναπληρωτές εκπαιδευτικούς. Στα ΔΙΕΚ οι εκπαιδευτές είναι ωρομίσθιοι και έχουν υποχρέωση να προσφέρουν μόνο διδακτικό έργο για συγκεκριμένες ώρες. Οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από την τυπική εκπαίδευση δεν επαρκούν να καλύψουν τις ανάγκες.
9. Οι καθηγητές οι οποίοι βρίσκονται σε διαθεσιμότητα από το καλοκαίρι του 2013 περιμένουν την τοποθέτησή τους στα ΔΙΕΚ αλλά μέχρι σήμερα εισπράττουν υποσχέσεις. Η τοποθέτησή τους θα εξομάλυνε τη λειτουργία των ΔΙΕΚ.
10. Οι εκπαιδευτές σε κάθε ΔΙΕΚ δεν προσλαμβάνονται με πλήρες ωράριο, αλλά πολλοί με λίγες ώρες, κάτι το οποίο δημιουργεί μεγάλο αριθμό εκπαιδευτών των οποίων είναι δύσκολη η διαχείριση.
11. Κατά την πρόσληψη των εκπαιδευτών λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει για λόγους αξιοκρατίας, με τους αναπληρωτές και τους ωρομίσθιους στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα.
12. Η πρακτική άσκηση ή μαθητεία έχει γίνει υποχρεωτική, υπάρχει προβληματισμός για την εύρεση θέσεων εφαρμογής τους και το θέμα αυτό θα αποδειχθεί από τα πλέον δυσεπίλυτα. Τα προβλήματα που αναφέρθηκαν είναι πολλά και απαιτούν λύσεις. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ θα πρέπει να σκύψει και σε αυτά, τα οποία δεν είναι στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Ίδωμεν.
