"ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΕΔΩ"

ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΤΗΣ

Της Μαρίας Κατσουνάκη, από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Οι βάσεις εισαγωγής, οι σχολές με τη μεγαλύτερη πτώση ή άνοδο, οι φετινοί αριστούχοι των Πανελλαδικών Εξετάσεων, πρόσωπα ευτυχισμένα, λαμπερά, κόποι που αποδίδουν, δουλειά, πείσμα, μέθοδος, επιμονή.

Λέξεις και εικόνες των ημερών, εκτιμήσεις που επιστρέφουν με συνέπεια κάθε χρόνο, άρρηκτα συνδεδεμένες με την τελετουργία των εισαγωγικών εξετάσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Φέτος, εκτός από τον Ζυλιέν, μετανάστη από την Αφρική με τα 18.500 μόρια, ή τον Γιώργο, τον Κωνσταντίνο, την Ηλιάννα, τον Πάρη με τα πάνω από 19.500 μόρια, που γνωρίζουν τα τελευταία 24ωρα τη δημοσιότητα των αριστούχων, υπάρχει και η Ιωάννα. Δύο χρόνια μεγαλύτερη από τους άλλους υποψήφιους γιατί πέρασε στο ΤΕΙ Λογοθεραπείας στην Πάτρα με την τρίτη προσπάθεια.

Η δική της διαδρομή μοιάζει όσο και διαφέρει από την αντίστοιχη των συνομήλικων της σε πολλά σημεία. Στην Α΄ Δημοτικού παρουσίασε μια μαθησιακή δυσκολία. Δεν έγραφε σωστά, κολλούσε τα γράμματα ή τα ανακάτευε, μπέρδευε τους αριθμούς, κουραζόταν εύκολα. Η μητέρα της, σε συνεργασία με τη δασκάλα που το επισήμανε κι εκείνη, άρχισε να αναζητεί τις αιτίες. Γιατροί, ψυχολόγοι, παιδοψυχίατροι. Η εκτίμηση όλων ήταν ότι πρόκειται για ένα πολύ έξυπνο και ικανό παιδί. Μόνο στο ΚΔΑΥ (Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης, Υποστήριξης, υπηρεσία του υπουργείου Παιδείας που ασχολείται με μαθητές που έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες) γνωμάτευσαν ότι το παιδί έχει χαμηλή νοημοσύνη. Το ειδικό σχολείο που επέλεξαν οι γονείς και ένα κέντρο για αυτιστικά παιδιά έφερε αντίθετα αποτελέσματα.

Ετσι η μητέρα της αποφάσισε να τη στηρίξει για να έχει μια «κανονική» ζωή. Επιστράτευσε όλη την ευρηματικότητά της, με υπολογιστές ή χρωματιστά ξυλάκια, για να μάθει η Ιωάννα αριθμητική. Διάβαζε ώρες μαζί της, απαντώντας σε κάθε δυσκολία που αντιμετώπιζε, επινοούσε τρόπους για να τη βοηθάει να εμπεδώνει τα μαθήματά της. Η μητέρα, το πρωί εργαζόταν σε ιδιωτική εταιρεία, με ένα ωράριο απαιτητικό, που πολλές φορές την κρατούσε στη θέση της ώς αργά το απόγευμα. Ζούσαν δε, μετά το διαζύγιο, αποκλειστικά με τον μισθό της, τρία άτομα. Εκείνη και τα δύο παιδιά της, το δεύτερο αγόρι, σπουδάζει ήδη στο Πολυτεχνείο της Πάτρας.

Η Ιωάννα συνέχισε· πήγε γυμνάσιο και ύστερα σε ΕΠΑΛ Βρεφονηπιοκόμων. Δεν ήταν τίποτα απρόσκοπτο. Κέρδιζε κάθε βήμα της με κόπο και πείσμα. Κάθε φορά που έπεφτε, κάποιες φορές γιατί οι άλλοι δεν την εμπιστεύονταν (δεν θα ξεχάσει το 19 που έγραψε στη Βιολογία και έγινε 8, γιατί ο καθηγητής ήταν πεπεισμένος ότι αντέγραψε...), είχε ένα χέρι, της μητέρας της, να τη βοηθάει να ορθοποδήσει. «Εγώ είμαι εδώ», της έλεγε.

Κάπως έτσι, η Ιωάννα, με τις «σύνθετες μαθησιακές δυσκολίες» αποφάσισε να προσπαθήσει να δώσει εισαγωγικές, ενώ παράλληλα πήγαινε στο δημόσιο ΙΕΚ της Πάτρας (όπου ήταν ήδη ο αδελφός της) συνεχίζοντας την ειδίκευση του ΕΠΑΛ. Διάβασε εντατικά, ήταν ταμένη στον σκοπό της γιατί «πιστεύει ότι μπορεί να βοηθήσει και τα άλλα παιδιά». Τα κατάφερε.

Χθες, η μητέρα της, η Π., ήθελε, μέσα στη μεγάλη χαρά της, να απευθυνθεί και σε άλλους: «Κάθε παιδί έχει χαρίσματα. Μου στοιχίζει πολύ να ακούω γονείς να αποκαλούν "άχρηστα" τα παιδιά τους. Δεν είναι. Εμείς τα κάνουμε. Με την Ιωάννα ασκήθηκα κι εγώ στην υπομονή. Απέκτησα ηρεμία».

Ο κόσμος των εισαγωγικών εξετάσεων, με τις βουτιές ή τις πτήσεις των βάσεων, συντίθεται κυρίως από δεκάδες διαφορετικές ιστορίες ζωής. Κάθε υποψήφιος διαγράφει τη δική του πορεία. Η Ιωάννα χρειάστηκε να προσπαθήσει πολύ για να αποτελέσει κρίκο σε μια αλυσίδα ομοιόμορφη, υπενθυμίζοντας ότι καμία ταχύτητα δεν είναι κεκτημένη. Οσο η επιτυχία δίνει χαρά τόσο και η αποτυχία πεισμώνει. Η δικαίωση είναι θέμα χρόνου. Αρκεί, κάποιος να σου λέει «εγώ είμαι εδώ».

ΑΠΟ ΤΗ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ, ΠΡΩΤΟΣ ΣΤΟ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

«Ευχαριστώ την Ελλάδα που με στήριξε. Ευχαριστώ όλους εδώ στην Κόνιτσα, που με βοήθησαν να σταθώ στη ζωή και να προχωρήσω».

Με αυτά τα λόγια, ο 20χρονος Ζυλιέν, που «δραπέτευσε» από την Αφρική τον Νοέμβριο του 2011 και σήμερα είναι πρώτος εισακτέος στο ΤΕΙ Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Πειραιά με 18.500 μόρια, μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τον δικό του προσωπικό αγώνα στη νέα πατρίδα του, όπως χαρακτηριστικά αποκαλεί την Ελλάδα.

Τα τελευταία τρία χρόνια ο Ζυλιέν διαμένει στο Κέντρο Προστασίας Ανηλίκων Προσφύγων της Κόνιτσας. Η χαρά του ξεχειλίζει και τη μοιράζεται μαζί μας. «Θέλω να αφιερώσω αυτή την επιτυχία στους γονείς και τα αδέλφια μου, που δεν υπάρχουν πια στη ζωή» λέει και προσπαθεί να κρύψει τα δάκρυα που κυλούν από τα μάτια του.

Όταν έφτασε στην Ελλάδα ήταν 16 χρόνων. Τον πρώτο καιρό αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες. Ως «παράνομος μετανάστης», έμεινε για τρεις μήνες στα κρατητήρια του Έβρου και στη συνέχεια περιπλανήθηκε στο κέντρο της Αθήνας, ώσπου τον Οκτώβριο του 2012, με εισαγγελική παραγγελία, φιλοξενήθηκε στο Κέντρο της Κόνιτσας.

Οι υπάλληλοι του Κέντρου θυμούνται πως τότε ο Ζυλιέν δεν μίλαγε ελληνικά, ήταν πάντα θλιμμένος, σκεπτικός και το μοναδικό αίτημά του ήταν να πάει σε σχολείο. Οι υπεύθυνοι αποφάσισαν να εγγράψουν τον νεαρό πρόσφυγα από την Αφρική, στο ΕΠΑΛ της Κόνιτσας.

«Οι γονείς μου, πάντα μού έλεγαν ότι το πιο σημαντικό στη ζωή είναι η παιδεία. Εγώ αυτό το κράτησα» εξηγεί ο Ζυλιέν, όταν τον ρωτάμε για τη θέλησή του να συνεχίσει στο σχολείο, που απρόσμενα είχε διακόψει στην πατρίδα του, αλλά και για τη δύσκολη ελληνική γλώσσα, την οποία με επίπονες και επίμονες προσπάθειες κατάφερε να μάθει.

Όπως αναφέρει, το Κέντρο της Κόνιτσας, από την πρώτη στιγμή, καθώς η καθηγήτρια-φιλόλογος Γιάννα Νίκου του παρέδιδε μάθημα Ελληνικών τα απογεύματα.

Στις περισσότερες κουβέντες του, ο Ζυλιέν επικαλείται τον Θεό, στον οποίο όπως μας αποκαλύπτει, προσεύχεται καθημερινά. Πάνω στο γραφείο του, μας δείχνει την Καινή Διαθήκη, «φυλαχτό» από τη μητέρα του, πριν την αποχωριστεί για πάντα, βίαια.

Οι άνθρωποι της Κόνιστας λένε πως πολλές φορές είδαν τον Ζυλιέν να ανηφορίζει με τα πόδια το βουνό και να πηγαίνει στην Μονή Στομίου, το ησυχαστήριο του Αγίου Παϊσιου.

Το ΕΠΑΛ της Κόνιτσας ήταν για τον νεαρό μία οικογένεια, γιατί, όπως μας περιγράφει, οι συμμαθητές και οι καθηγητές του τον αγκάλισαν από την πρώτη στιγμή. Ήταν ο πρώτος μαθητής στην τάξη, κάθε χρόνο, και το απολυτήριό του γράφει 19,8.

Τον περασμένο Αύγουστο, ο Ζυλιέν έκανε αίτηση για χορήγηση προσφυγικού ασύλου. «Θέλω να νιώθω ασφαλής και να έχω διεθνή προστασία, σύμφωνα με τη συνθήκη της Γενεύης. Θέλω να προχωρήσω για να γίνω χρήσιμος και σημαντικός άνθρωπος για την κοινωνία. Να προσφέρω, όσο μπορέσω, στην Ελλάδα που με βοήθησε» είναι η απάντησή του στο ερώτημα για το πώς βλέπει τώρα το μέλλον του.

Τον ελεύθερο χρόνο του, ο νεαρός ζει με αναμνήσεις από την οικογένεια που έχασε και τον τόπο του. Γιός πολιτικού, αν και γύρισε σελίδα στη ζωή, δεν διαγράφει από τη μνήμη του τον αγώνα του πατέρα του και των συμπατριωτών του για τη δημοκρατία.

ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Οι επισκέψεις στα μουσεία είναι μια καλή ιδέα για εκπαιδευτικές επισκέψεις των σχολείων. Ένα μουσείο που αξίζει κανείς να επισκεφθεί είναι το Πολεμικό Μουσείο στη Θεσσαλονίκη. Εκτός από την επίσκεψη αυτή καθ' εαυτή, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δραστηριότητες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επίσκεψη. Από τις αναφερόμενες για το συγκεκριμένο μουσείο δραστηριότητες, όπως φαίνονται από το κείμενο που ακολουθεί, μπορούν να πάρουν οι εκπαιδευτικοί ιδέες για να τις εφαρμόσουν και σε άλλου είδους εκπαιδευτικές επισκέψεις.

Το Μουσείο

Ένα ταξίδι στο χρόνο ανάμεσα σε πάνω από 10.000 κειμήλια. Ανάμεσά τους η προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη και τα περίτεχνα όπλα των αγωνιστών του 21, έργα ζωγραφικής που απηχούν την ανδρεία των Μακεδονομάχων και το νέο έκθεμα του Μουσείου, το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης της Θεσσαλονίκης που αντανακλά το πνεύμα ομοψυχίας του 1912, διοράματα όπου αποτυπώνεται η τόλμη του εύζωνα και η αποφασιστικότητα της γυναίκας της Πίνδου. Τα κειμήλια αυτά πλαισιώνονται ενωτικά από τις συλλογές που κοιτούν στην προσφορά της τραγουδίστριας της Νίκης, την Σοφία Βέμπο, ενώ η σημαία που υποδέχθηκε τον ελευθερωτή ελληνικό στρατό το 1912 δεσπόζει στον ημιώροφο του κτιρίου και ενσαρκώνει τα ιδανικά που αποπνέουν τα εκθέματα στο σύνολό τους. Μέσα από αυτή την ανασύνθεση της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδος επιζητείται να στοχαστεί ο επισκέπτης και να διαγνώσει τον διαρκή αγώνα του Έλληνα και της Ελληνίδας για την ελευθερία και την επιβίωση.

Οι στόχοι του Μουσείου

Οι στοχεύσεις που οριοθετούν το πλαίσιο της λειτουργικότητας του ΠΜ, συνδυαστικά με το περιεχόμενο διδακτικό και εκπαιδευτικό σας έργο σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, κινούνται στις ακόλουθες κατευθύνσεις :

Αυτός εδώ ο Αύγουστος

Ο Αύγουστος του 2015 σχεδόν πέρασε και πήρε μαζί του ένα μεγάλο κομμάτι από το καλοκαίρι μας, από την ξενοιασιά μας, από την ασφάλειά μας. Είναι σημαντική η ασφάλεια, ακόμη και αν είναι εικονική, κι αν αποτελεί μια αυταπάτη. Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν πόσο ζωτική είναι για τα παιδιά η συναισθηματική ασφάλεια. Η σχολική χρονιά που θα ξεκινήσει τον επόμενο μήνα θα είναι διαφορετική. Οι οικογένειες θα επιστρέψουν από ένα βαρύ καλοκαίρι σε έναν ακόμη βαρύτερο χειμώνα. Φέτος δεν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την ανεμελιά που συνοδεύει τον μαθητή που γυρίζει από τις καλοκαιρινές του διακοπές. Τα ακούσματα και ίσως ακόμη τα βιώματα των παιδιών και των εφήβων που θα υποδεχτούν τα θρανία θα έχουν σπείρει τον φόβο και την απαισιοδοξία για το αύριο. Κοντά στους μαθησιακούς στόχους οι εκπαιδευτικοί θα κληθούν να διαχειριστούν το διάχυτο άγχος που μεταφέρεται από την οικογένεια στο παιδί. Η εκπαιδευτική κοινότητα οφείλει αυτήν τη χρονιά να δουλέψει το θέμα της ψυχικής ανθεκτικότητας τόσο στα παιδιά όσο στους γονείς. Τους γονείς που μήνες τώρα μουρμουράνε ότι τα παιδιά τους θα αναγκαστούν να καταφύγουν στο εξωτερικό για να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Τους γονείς που εμπέδωσαν αυτήν τη θλιβερή πραγματικότητα μέσα σε λίγες μέρες. Από το τέλμα στο οποίο βρεθήκαμε δε θα μας βγάλουν ούτε εγχώριοι ούτε εισαγόμενοι πολιτικοί και πολιτικάντηδες. Θα βγούμε μόνοι μας, με την προϋπόθεση ότι θα βγούμε από τη χρόνια αδράνεια. Οφείλουμε να καλλιεργήσουμε στους μαθητές την αισιοδοξία, όχι βασιζόμενοι σε φρούδες ελπίδες, αλλά διαμορφώνοντας ενεργούς πολίτες που θα αλλάξουν την Ελλάδα. Αυτός εδώ ο Αύγουστος είναι μήνας αναστοχασμού για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι οφείλουν να αναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους, την αποστολή τους και τις προτεραιότητές τους σε μια βαριά δοκιμαζόμενη κοινωνία.