Οι επισκέψεις στα μουσεία είναι μια καλή ιδέα για εκπαιδευτικές επισκέψεις των σχολείων. Ένα μουσείο που αξίζει κανείς να επισκεφθεί είναι το Πολεμικό Μουσείο στη Θεσσαλονίκη. Εκτός από την επίσκεψη αυτή καθ' εαυτή, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δραστηριότητες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επίσκεψη. Από τις αναφερόμενες για το συγκεκριμένο μουσείο δραστηριότητες, όπως φαίνονται από το κείμενο που ακολουθεί, μπορούν να πάρουν οι εκπαιδευτικοί ιδέες για να τις εφαρμόσουν και σε άλλου είδους εκπαιδευτικές επισκέψεις.
Το Μουσείο
Ένα ταξίδι στο χρόνο ανάμεσα σε πάνω από 10.000 κειμήλια. Ανάμεσά τους η προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη και τα περίτεχνα όπλα των αγωνιστών του 21, έργα ζωγραφικής που απηχούν την ανδρεία των Μακεδονομάχων και το νέο έκθεμα του Μουσείου, το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης της Θεσσαλονίκης που αντανακλά το πνεύμα ομοψυχίας του 1912, διοράματα όπου αποτυπώνεται η τόλμη του εύζωνα και η αποφασιστικότητα της γυναίκας της Πίνδου. Τα κειμήλια αυτά πλαισιώνονται ενωτικά από τις συλλογές που κοιτούν στην προσφορά της τραγουδίστριας της Νίκης, την Σοφία Βέμπο, ενώ η σημαία που υποδέχθηκε τον ελευθερωτή ελληνικό στρατό το 1912 δεσπόζει στον ημιώροφο του κτιρίου και ενσαρκώνει τα ιδανικά που αποπνέουν τα εκθέματα στο σύνολό τους. Μέσα από αυτή την ανασύνθεση της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδος επιζητείται να στοχαστεί ο επισκέπτης και να διαγνώσει τον διαρκή αγώνα του Έλληνα και της Ελληνίδας για την ελευθερία και την επιβίωση.
Οι στόχοι του Μουσείου
Οι στοχεύσεις που οριοθετούν το πλαίσιο της λειτουργικότητας του ΠΜ, συνδυαστικά με το περιεχόμενο διδακτικό και εκπαιδευτικό σας έργο σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, κινούνται στις ακόλουθες κατευθύνσεις :
- Να καλλιεργηθούν συναισθήματα φιλοπατρίας και αγάπης για την ιστορία.
- Να κατανοηθεί πως η ιστορία στηρίζεται σε εκδοχές γεγονότων που απηχούν διάφορες απόψεις αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχει μια αντικειμενική βάση αλήθειας.
- Να δεχθεί ερεθίσματα ο μαθητής από τα κειμήλια, την ξενάγηση και τα οπτικοακουστικά μέσα, ώστε να αναζητήσει στη συνέχεια ιστορικές πηγές για να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα.
Σας προτείνουμε να πραγματοποιήσετε γλωσσικές, εικαστικές ή κινητικές δραστηριότητες, θεατρικά και μουσικά δρώμενα, ανεξάρτητα ή συνδυαστικά με την ξενάγηση στις εκθέσεις του Μουσείου.
Αναφορά δραστηριοτήτων γίνεται στην ηλεκτρονική σελίδα www.warmuseumthessaloniki.com
Όταν μαθαίνει κανείς από μικρός το δρόμο προς τα μουσεία, τότε επιθυμεί να επανέρχεται σε όλη του τη ζωή σε αυτά, συμπαρασύροντας θετικά και άλλα μέλη του άμεσου ή έμμεσου περιβάλλοντος του σε αυτά.
Προτάσεις για δραστηριότητες
Πριν την επίσκεψη
· Ενημερωθείτε από την ιστοσελίδα του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (http://www.warmuseumthessaloniki.com).
· Επικοινωνήστε με το μουσείο (τηλ. 2310 249803-4) για να καθορίσετε την ημερομηνία και την ώρα επίσκεψης του σχολείου. Μπορείτε να αναθέσετε σε μαθητές να γράψουν μια επιστολή και να τη στείλουν στο μουσείο μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (parthessal@warmuseum.gr), όπου μπορούν να αναφέρουν την επιθυμία τους να επισκεφθούν το μουσείο, την ημερομηνία, τη διάρκεια και τον σκοπό της επίσκεψης, καθώς και τα πιθανά θέματα που θα τους ενδιαφέρουν περισσότερο.
· Για τον σχεδιασμό της επίσκεψής σας και την καλύτερη προετοιμασία, επισκεφτείτε το μουσείο μόνοι σας για να δείτε από κοντά τις συλλογές, ώστε να γνωρίζετε εκ των προτέρων ποια εκθέματα θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν περισσότερο τους μαθητές. Πολλά από αυτά θα μπορούσαν να συνδυαστούν με τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας. Συζητήστε με τα στελέχη και τους ξεναγούς του μουσείου.
· Σε περίπτωση που η επίσκεψη της τάξης σας αποτελεί την πρώτη σε ένα μουσείο, σκόπιμο θα ήταν να αναφέρετε στους μαθητές ορισμένα σχετικά θέματα:
§ τι είναι ένα μουσείο, γιατί συλλέγουμε και εκθέτουμε αντικείμενα από το παρελθόν, ποιος είναι ο σκοπός και η χρησιμότητά του μουσείου για την επιστήμη και την κοινωνία, γιατί είναι αναπόσπαστα τμήματα του πολιτισμού ενός έθνους κ.α.
§ τι είδους μουσεία υπάρχουν (Αρχαιολογικό, Βυζαντινού Πολιτισμού, Φυσικής Ιστορίας, Λαογραφικό, Κινηματογράφου κλπ.) και τι συλλογές διαθέτει το καθένα.
§ ποια είναι η κατάλληλη συμπεριφορά σε ένα μουσείο (τι επιτρέπεται/τι απαγορεύεται).
· Συζητήστε με τους μαθητές το όνομα του μουσείου (Πολεμικό Μουσείο) και σχολιάστε ότι αποτελεί ένα ιστορικό μουσείο που κύριο σκοπό έχει να καλλιεργήσει αισθήματα φιλοπατρίας και αγάπης προς την ελευθερία, την ειρήνη και τη δημοκρατία.
· Οριοθετείστε χρονολογικά την ιστορική περίοδο που καλύπτει το Πολεμικό Μουσείο, ώστε οι μαθητές να γνωρίζουν τι συλλογές θα συναντήσουν.
· Σε συνδυασμό με το μάθημα της Ιστορίας, τοποθετήστε τα σπουδαιότερα ιστορικά γεγονότα σε χρονολογική σειρά και συζητείστε για τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής.
§ Φτιάξτε καρτέλες (ή στον πίνακα) με τις κυριότερες ιστορικές περιόδους (π.χ. Επανάσταση του 1821, Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος) και καρτέλες με τις αντίστοιχες χρονολογίες. Ζητήστε από τους μαθητές να τις τοποθετήσουν σε χρονολογική σειρά με τη βοήθειά σας. Σχολιάστε τα κύρια ιστορικά γεγονότα, τις πιθανές αιτίες και αφορμές, καθώς και τα κύρια ιστορικά πρόσωπα της κάθε περιόδου.
§ Παραθέστε φωτογραφικό υλικό από τις διάφορες περιόδους και διαβάστε ιστορικές πηγές που πιθανώς συνδέονται με κειμήλια που εκθέτονται στο μουσείο. Αναθέστε μικρές εργασίες που πιθανώς να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των μαθητών. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές θα γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα συναντήσουν, δημιουργούν ερωτήματα και προσμένουν να δουν από κοντά τις συλλογές του μουσείου. Η επίσκεψη στο μουσείο γίνεται έτσι ένα σημαντικό γεγονός για την τάξη.
Κατά την επίσκεψη
· Το σχολείο ξεναγείται στους εκθεσιακούς χώρους από τους ξεναγούς του μουσείου. Ωστόσο, οι μαθητές μπορούν να αναλάβουν με κατάλληλη προετοιμασία και βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς να μεταφέρουν πληροφορίες για κάποιο κειμήλιο ή κάποια ιστορική πηγή στους συμμαθητές τους και να γίνουν οι ίδιοι ξεναγοί στην τάξη τους (σε συνδυασμό με τις μικρές εργασίες που αναφέρθηκαν παραπάνω). Παραδείγματα: μπροστά από τη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου κάποιος μαθητής μπορεί να διαβάσει ορισμένα στοιχεία για τη βιογραφία και το έργο του, Παύλος Μελάς, πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης το 1912, τορπιλισμός της «Έλλης» το 1940 και κήρυξη του πολέμου, οχυρό Ρούπελ, Σοφία Βέμπο κ.ά.
· Ο χώρος των συλλογών μπορεί να μετατραπεί σε χώρο παιχνιδιού, π.χ. α) μοιράζονται φωτογραφίες στους μαθητές με εκθέματα, τα οποία οι μαθητές θα πρέπει να εντοπίσουν, β) παιχνίδι ερωτήσεων, όπου η απάντηση θα είναι ένα συγκεκριμένο κειμήλιο, το οποίο οι μαθητές θα πρέπει να αναγνωρίσουν και να εντοπίσουν, γ) παιχνίδι αναζήτησης, όπου στο σημείο έναρξης θα δίνονται πληροφορίες στους μαθητές για ένα κειμήλιο. Οι μαθητές πρέπει να εντοπίσουν στην έκθεση το κειμήλιο, όπου εκεί θα υπάρχει ένα κουτάκι με πόντους αλλά και πληροφορίες που θα οδηγούν στο επόμενο κειμήλιο κ.ο.κ. Όσα περισσότερα κειμήλια εντοπίζουν οι μαθητές τόσοι περισσότεροι και οι πόντοι. Τα κουτάκια-κειμήλια πρέπει να εντοπιστούν με συγκεκριμένη σειρά, καθώς το ένα θα οδηγεί στο άλλο με τυχαία ιστορική-χρονολογική σειρά. Μπορεί να παιχτεί και σε ομάδες με κουτάκια διαφορετικού χρώματος, όπου νικήτρια ομάδα θα είναι αυτή που θα έχει συλλέξει τους περισσότερους ή όλους τους πόντους.
· Καθώς το μουσείο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, είναι δυνατή η οργάνωση ενός μαθητικού «συνεδρίου» (προτεινόμενος χρόνος 30 λεπτά), είτε αμέσως μετά την ξενάγηση είτε σε κάποια άλλη μέρα. Η δραστηριότητα αυτή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και σε συνεργασία με άλλα σχολεία λαμβάνοντας τη μορφή μίας μαθητικής συνάντησης. Σε συνεννόηση με το μουσείο μπορεί να τυπωθεί σελίδα με το πρόγραμμα της εκδήλωσης. Με τη βοήθεια ενός προεδρείου (εκπαιδευτικός), οι μαθητές θα ανεβαίνουν στο έδρανο και θα διαβάζουν στους συμμαθητές τους μικρές εργασίες (μέγιστο 5 λεπτά η κάθε μία) που έχουν προετοιμάσει. Οι εργασίες των μαθητών προτείνεται να έχουν συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο (π.χ. Βαλκανικοί Πόλεμοι), έτσι ώστε να υπάρχει συγκεκριμένη θεματική ενότητα για την καλύτερη συνοχή και την επιθυμούμενη κατανόηση από τους μαθητές. Ακολουθεί σχετική συζήτηση και απορίες των μαθητών. Δημοσιογραφική ομάδα της τάξης μπορεί να καταγράψει το γεγονός με κείμενο και φωτογραφίες.
· Στην αίθουσα που είναι αφιερωμένη στη Σοφία Βέμπο, οι μαθητές μπορούν να τραγουδήσουν κάποιο τραγούδι. Εάν κάποιος μαθητής έχει γνώση κάποιου μουσικού οργάνου (π.χ. κιθάρα) μπορεί να συνοδέψει τους συμμαθητές του.
· Οι μαθητές μπορούν να παρουσιάσουν μικρά θεατρικά δρώμενα με ιστορικά θέματα. Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, το εσωτερικό αμφιθέατρο, αλλά και οι εξωτερικοί χώροι του μουσείου αποτελούν κατάλληλους χώρους για την πραγματοποίηση τέτοιου είδους δραστηριοτήτων.
· Στο χώρο των συλλογών, οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν όποιο έκθεμα τους έχει αρέσει, είτε σε τραπέζια τα οποία μπορούν να μεταφερθούν στις αίθουσες είτε ακόμη και καθισμένοι στο πάτωμα μπροστά ακριβώς από τις προθήκες των κειμηλίων.
· Ζητήστε από τα παιδιά μίας ομάδας να σκιτσάρουν σε χαρτί ένα από τα εκθέματα του μουσείου και από τα παιδιά της άλλης ομάδας να μαντέψουν το έκθεμα, καθώς και την ιστορική περίοδο στην οποία ανήκει.
· Ζητήστε από τους μαθητές να φτιάξουν σε χαρτί πρόχειρα σχέδια των ιστορικών αιθουσών του μουσείου, σημειώνοντας τις ενότητες των συλλογών και τις χρονολογίες. Με αυτόν τον τρόπο τοποθετούν σε χρονολογική σειρά τα ιστορικά γεγονότα και πραγματοποιούν μία γρήγορη υπενθύμιση όλων όσων είδαν προηγουμένως. Αντίστοιχη εργασία θα μπορούσε να γίνει στο σχολείο σε ένα μεγάλο χαρτόνι, όπου οι μαθητές θα μπορούσαν να κολλήσουν αποκόμματα ή φωτογραφίες που έχουν τραβήξει οι ίδιοι, να κάνουν σκίτσα αλλά και να καταγράψουν ιστορικά στοιχεία ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία.
· Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων διαθέτει προβολείο, από το οποίο είναι δυνατό να γίνει προβολή ντοκιμαντέρ/ταινιών που προτείνονται από τους εκπαιδευτικούς είτε να γίνει επιλογή των διαθέσιμων ντοκιμαντέρ του Πολεμικού Μουσείου.
Μετά την επίσκεψη
· Οι μαθητές μπορούν να αναλάβουν τη δημιουργία ενός λευκώματος του μουσείου ή ενός πίνακα-κολλάζ με φωτογραφίες, αποκόμματα και ιστορικά στοιχεία που θα έχουν συγκεντρώσει οι ίδιοι, αλλά και με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών. Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί επίσκεψη στο Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό Μουσείο, μπορεί να γίνει ένας ενιαίος πίνακας-κολλάζ , ο οποίος θα καλύπτει όλη την ιστορία της Ελλάδας. Μεγαλύτεροι ηλικιακά μαθητές μπορούν να αναλάβουν σε ομάδες παρουσίαση του μουσείου ή κάποιου ιστορικού θέματος σε μορφή project.
· Είναι δυνατό ακόμη να δημιουργήσουν εκδήλωση που να περιλαμβάνει εκθέσεις κειμένων, ζωγραφικής ή φωτογραφιών με την επίσκεψή τους στο Πολεμικό Μουσείο, την οποία θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν είτε στο σχολείο τους είτε στον χώρο του μουσείου, γράφοντας τις προσκλήσεις για τους μαθητές άλλων τάξεων, τους δασκάλους/καθηγητές και τους γονείς τους και κατασκευάζοντας την αφίσα της εκδήλωσης.
· Εάν το σχολείο διαθέτει εφημερίδα, μπορεί να γίνει ένα ρεπορτάζ με κείμενα, συνεντεύξεις, ζωγραφιές, σκίτσα κ.α. αφιερωμένο στην επίσκεψη της τάξης στο Πολεμικό Μουσείο, η οποία να σταλεί και στο μουσείο.
· Οι μαθητές με την βοήθεια των εκπαιδευτικών μπορούν να επινοήσουν αυτοσχέδια κείμενα/διαλόγους, τα οποία στη συνέχεια είτε να θεατροποιήσουν είτε να δημιουργήσουν μία ταινία μικρού μήκους.
· Το μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη, όπου οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν πρόσθετες πληροφορίες.
· Το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης επιθυμεί τη συνεργασία με τα σχολεία και μετά το πέρας της επίσκεψής τους στους χώρους του μουσείου. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επικοινωνήσουν με το μουσείο στέλνοντας φωτογραφίες από την επίσκεψή τους σε αυτό, σχόλια ή ακόμα και εργασίες των μαθητών, τα οποία μπορούν να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Πολεμικού Μουσείου, αλλά και σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter.
Οι στόχοι του Μουσείου
Οι στοχεύσεις που οριοθετούν το πλαίσιο της λειτουργικότητας του ΠΜ, συνδυαστικά με το περιεχόμενο διδακτικό και εκπαιδευτικό σας έργο σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, κινούνται στις ακόλουθες κατευθύνσεις :
- Να καλλιεργηθούν συναισθήματα φιλοπατρίας και αγάπης για την ιστορία.
- Να κατανοηθεί πως η ιστορία στηρίζεται σε εκδοχές γεγονότων που απηχούν διάφορες απόψεις αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχει μια αντικειμενική βάση αλήθειας.
- Να δεχθεί ερεθίσματα ο μαθητής από τα κειμήλια, την ξενάγηση και τα οπτικοακουστικά μέσα, ώστε να αναζητήσει στη συνέχεια ιστορικές πηγές για να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα.
Σας προτείνουμε να πραγματοποιήσετε γλωσσικές, εικαστικές ή κινητικές δραστηριότητες, θεατρικά και μουσικά δρώμενα, ανεξάρτητα ή συνδυαστικά με την ξενάγηση στις εκθέσεις του Μουσείου.
Αναφορά δραστηριοτήτων γίνεται στην ηλεκτρονική σελίδα www.warmuseumthessaloniki.com
Όταν μαθαίνει κανείς από μικρός το δρόμο προς τα μουσεία, τότε επιθυμεί να επανέρχεται σε όλη του τη ζωή σε αυτά, συμπαρασύροντας θετικά και άλλα μέλη του άμεσου ή έμμεσου περιβάλλοντος του σε αυτά.
Προτάσεις για δραστηριότητες
Πριν την επίσκεψη
· Ενημερωθείτε από την ιστοσελίδα του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (http://www.warmuseumthessaloniki.com).
· Επικοινωνήστε με το μουσείο (τηλ. 2310 249803-4) για να καθορίσετε την ημερομηνία και την ώρα επίσκεψης του σχολείου. Μπορείτε να αναθέσετε σε μαθητές να γράψουν μια επιστολή και να τη στείλουν στο μουσείο μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (parthessal@warmuseum.gr), όπου μπορούν να αναφέρουν την επιθυμία τους να επισκεφθούν το μουσείο, την ημερομηνία, τη διάρκεια και τον σκοπό της επίσκεψης, καθώς και τα πιθανά θέματα που θα τους ενδιαφέρουν περισσότερο.
· Για τον σχεδιασμό της επίσκεψής σας και την καλύτερη προετοιμασία, επισκεφτείτε το μουσείο μόνοι σας για να δείτε από κοντά τις συλλογές, ώστε να γνωρίζετε εκ των προτέρων ποια εκθέματα θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν περισσότερο τους μαθητές. Πολλά από αυτά θα μπορούσαν να συνδυαστούν με τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας. Συζητήστε με τα στελέχη και τους ξεναγούς του μουσείου.
· Σε περίπτωση που η επίσκεψη της τάξης σας αποτελεί την πρώτη σε ένα μουσείο, σκόπιμο θα ήταν να αναφέρετε στους μαθητές ορισμένα σχετικά θέματα:
§ τι είναι ένα μουσείο, γιατί συλλέγουμε και εκθέτουμε αντικείμενα από το παρελθόν, ποιος είναι ο σκοπός και η χρησιμότητά του μουσείου για την επιστήμη και την κοινωνία, γιατί είναι αναπόσπαστα τμήματα του πολιτισμού ενός έθνους κ.α.
§ τι είδους μουσεία υπάρχουν (Αρχαιολογικό, Βυζαντινού Πολιτισμού, Φυσικής Ιστορίας, Λαογραφικό, Κινηματογράφου κλπ.) και τι συλλογές διαθέτει το καθένα.
§ ποια είναι η κατάλληλη συμπεριφορά σε ένα μουσείο (τι επιτρέπεται/τι απαγορεύεται).
· Συζητήστε με τους μαθητές το όνομα του μουσείου (Πολεμικό Μουσείο) και σχολιάστε ότι αποτελεί ένα ιστορικό μουσείο που κύριο σκοπό έχει να καλλιεργήσει αισθήματα φιλοπατρίας και αγάπης προς την ελευθερία, την ειρήνη και τη δημοκρατία.
· Οριοθετείστε χρονολογικά την ιστορική περίοδο που καλύπτει το Πολεμικό Μουσείο, ώστε οι μαθητές να γνωρίζουν τι συλλογές θα συναντήσουν.
· Σε συνδυασμό με το μάθημα της Ιστορίας, τοποθετήστε τα σπουδαιότερα ιστορικά γεγονότα σε χρονολογική σειρά και συζητείστε για τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής.
§ Φτιάξτε καρτέλες (ή στον πίνακα) με τις κυριότερες ιστορικές περιόδους (π.χ. Επανάσταση του 1821, Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος) και καρτέλες με τις αντίστοιχες χρονολογίες. Ζητήστε από τους μαθητές να τις τοποθετήσουν σε χρονολογική σειρά με τη βοήθειά σας. Σχολιάστε τα κύρια ιστορικά γεγονότα, τις πιθανές αιτίες και αφορμές, καθώς και τα κύρια ιστορικά πρόσωπα της κάθε περιόδου.
§ Παραθέστε φωτογραφικό υλικό από τις διάφορες περιόδους και διαβάστε ιστορικές πηγές που πιθανώς συνδέονται με κειμήλια που εκθέτονται στο μουσείο. Αναθέστε μικρές εργασίες που πιθανώς να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των μαθητών. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές θα γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα συναντήσουν, δημιουργούν ερωτήματα και προσμένουν να δουν από κοντά τις συλλογές του μουσείου. Η επίσκεψη στο μουσείο γίνεται έτσι ένα σημαντικό γεγονός για την τάξη.
Κατά την επίσκεψη
· Το σχολείο ξεναγείται στους εκθεσιακούς χώρους από τους ξεναγούς του μουσείου. Ωστόσο, οι μαθητές μπορούν να αναλάβουν με κατάλληλη προετοιμασία και βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς να μεταφέρουν πληροφορίες για κάποιο κειμήλιο ή κάποια ιστορική πηγή στους συμμαθητές τους και να γίνουν οι ίδιοι ξεναγοί στην τάξη τους (σε συνδυασμό με τις μικρές εργασίες που αναφέρθηκαν παραπάνω). Παραδείγματα: μπροστά από τη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου κάποιος μαθητής μπορεί να διαβάσει ορισμένα στοιχεία για τη βιογραφία και το έργο του, Παύλος Μελάς, πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης το 1912, τορπιλισμός της «Έλλης» το 1940 και κήρυξη του πολέμου, οχυρό Ρούπελ, Σοφία Βέμπο κ.ά.
· Ο χώρος των συλλογών μπορεί να μετατραπεί σε χώρο παιχνιδιού, π.χ. α) μοιράζονται φωτογραφίες στους μαθητές με εκθέματα, τα οποία οι μαθητές θα πρέπει να εντοπίσουν, β) παιχνίδι ερωτήσεων, όπου η απάντηση θα είναι ένα συγκεκριμένο κειμήλιο, το οποίο οι μαθητές θα πρέπει να αναγνωρίσουν και να εντοπίσουν, γ) παιχνίδι αναζήτησης, όπου στο σημείο έναρξης θα δίνονται πληροφορίες στους μαθητές για ένα κειμήλιο. Οι μαθητές πρέπει να εντοπίσουν στην έκθεση το κειμήλιο, όπου εκεί θα υπάρχει ένα κουτάκι με πόντους αλλά και πληροφορίες που θα οδηγούν στο επόμενο κειμήλιο κ.ο.κ. Όσα περισσότερα κειμήλια εντοπίζουν οι μαθητές τόσοι περισσότεροι και οι πόντοι. Τα κουτάκια-κειμήλια πρέπει να εντοπιστούν με συγκεκριμένη σειρά, καθώς το ένα θα οδηγεί στο άλλο με τυχαία ιστορική-χρονολογική σειρά. Μπορεί να παιχτεί και σε ομάδες με κουτάκια διαφορετικού χρώματος, όπου νικήτρια ομάδα θα είναι αυτή που θα έχει συλλέξει τους περισσότερους ή όλους τους πόντους.
· Καθώς το μουσείο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, είναι δυνατή η οργάνωση ενός μαθητικού «συνεδρίου» (προτεινόμενος χρόνος 30 λεπτά), είτε αμέσως μετά την ξενάγηση είτε σε κάποια άλλη μέρα. Η δραστηριότητα αυτή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και σε συνεργασία με άλλα σχολεία λαμβάνοντας τη μορφή μίας μαθητικής συνάντησης. Σε συνεννόηση με το μουσείο μπορεί να τυπωθεί σελίδα με το πρόγραμμα της εκδήλωσης. Με τη βοήθεια ενός προεδρείου (εκπαιδευτικός), οι μαθητές θα ανεβαίνουν στο έδρανο και θα διαβάζουν στους συμμαθητές τους μικρές εργασίες (μέγιστο 5 λεπτά η κάθε μία) που έχουν προετοιμάσει. Οι εργασίες των μαθητών προτείνεται να έχουν συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο (π.χ. Βαλκανικοί Πόλεμοι), έτσι ώστε να υπάρχει συγκεκριμένη θεματική ενότητα για την καλύτερη συνοχή και την επιθυμούμενη κατανόηση από τους μαθητές. Ακολουθεί σχετική συζήτηση και απορίες των μαθητών. Δημοσιογραφική ομάδα της τάξης μπορεί να καταγράψει το γεγονός με κείμενο και φωτογραφίες.
· Στην αίθουσα που είναι αφιερωμένη στη Σοφία Βέμπο, οι μαθητές μπορούν να τραγουδήσουν κάποιο τραγούδι. Εάν κάποιος μαθητής έχει γνώση κάποιου μουσικού οργάνου (π.χ. κιθάρα) μπορεί να συνοδέψει τους συμμαθητές του.
· Οι μαθητές μπορούν να παρουσιάσουν μικρά θεατρικά δρώμενα με ιστορικά θέματα. Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, το εσωτερικό αμφιθέατρο, αλλά και οι εξωτερικοί χώροι του μουσείου αποτελούν κατάλληλους χώρους για την πραγματοποίηση τέτοιου είδους δραστηριοτήτων.
· Στο χώρο των συλλογών, οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν όποιο έκθεμα τους έχει αρέσει, είτε σε τραπέζια τα οποία μπορούν να μεταφερθούν στις αίθουσες είτε ακόμη και καθισμένοι στο πάτωμα μπροστά ακριβώς από τις προθήκες των κειμηλίων.
· Ζητήστε από τα παιδιά μίας ομάδας να σκιτσάρουν σε χαρτί ένα από τα εκθέματα του μουσείου και από τα παιδιά της άλλης ομάδας να μαντέψουν το έκθεμα, καθώς και την ιστορική περίοδο στην οποία ανήκει.
· Ζητήστε από τους μαθητές να φτιάξουν σε χαρτί πρόχειρα σχέδια των ιστορικών αιθουσών του μουσείου, σημειώνοντας τις ενότητες των συλλογών και τις χρονολογίες. Με αυτόν τον τρόπο τοποθετούν σε χρονολογική σειρά τα ιστορικά γεγονότα και πραγματοποιούν μία γρήγορη υπενθύμιση όλων όσων είδαν προηγουμένως. Αντίστοιχη εργασία θα μπορούσε να γίνει στο σχολείο σε ένα μεγάλο χαρτόνι, όπου οι μαθητές θα μπορούσαν να κολλήσουν αποκόμματα ή φωτογραφίες που έχουν τραβήξει οι ίδιοι, να κάνουν σκίτσα αλλά και να καταγράψουν ιστορικά στοιχεία ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία.
· Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων διαθέτει προβολείο, από το οποίο είναι δυνατό να γίνει προβολή ντοκιμαντέρ/ταινιών που προτείνονται από τους εκπαιδευτικούς είτε να γίνει επιλογή των διαθέσιμων ντοκιμαντέρ του Πολεμικού Μουσείου.
Μετά την επίσκεψη
· Οι μαθητές μπορούν να αναλάβουν τη δημιουργία ενός λευκώματος του μουσείου ή ενός πίνακα-κολλάζ με φωτογραφίες, αποκόμματα και ιστορικά στοιχεία που θα έχουν συγκεντρώσει οι ίδιοι, αλλά και με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών. Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί επίσκεψη στο Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό Μουσείο, μπορεί να γίνει ένας ενιαίος πίνακας-κολλάζ , ο οποίος θα καλύπτει όλη την ιστορία της Ελλάδας. Μεγαλύτεροι ηλικιακά μαθητές μπορούν να αναλάβουν σε ομάδες παρουσίαση του μουσείου ή κάποιου ιστορικού θέματος σε μορφή project.
· Είναι δυνατό ακόμη να δημιουργήσουν εκδήλωση που να περιλαμβάνει εκθέσεις κειμένων, ζωγραφικής ή φωτογραφιών με την επίσκεψή τους στο Πολεμικό Μουσείο, την οποία θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν είτε στο σχολείο τους είτε στον χώρο του μουσείου, γράφοντας τις προσκλήσεις για τους μαθητές άλλων τάξεων, τους δασκάλους/καθηγητές και τους γονείς τους και κατασκευάζοντας την αφίσα της εκδήλωσης.
· Εάν το σχολείο διαθέτει εφημερίδα, μπορεί να γίνει ένα ρεπορτάζ με κείμενα, συνεντεύξεις, ζωγραφιές, σκίτσα κ.α. αφιερωμένο στην επίσκεψη της τάξης στο Πολεμικό Μουσείο, η οποία να σταλεί και στο μουσείο.
· Οι μαθητές με την βοήθεια των εκπαιδευτικών μπορούν να επινοήσουν αυτοσχέδια κείμενα/διαλόγους, τα οποία στη συνέχεια είτε να θεατροποιήσουν είτε να δημιουργήσουν μία ταινία μικρού μήκους.
· Το μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη, όπου οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν πρόσθετες πληροφορίες.
· Το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης επιθυμεί τη συνεργασία με τα σχολεία και μετά το πέρας της επίσκεψής τους στους χώρους του μουσείου. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επικοινωνήσουν με το μουσείο στέλνοντας φωτογραφίες από την επίσκεψή τους σε αυτό, σχόλια ή ακόμα και εργασίες των μαθητών, τα οποία μπορούν να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Πολεμικού Μουσείου, αλλά και σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter.
