Ο βασικός άξονας και το κέντρο του σχολείου.

Του Χρίστου Μ. Σάββα 

Δάσκαλου, συγγραφέα, αρθρογράφου.

Στην εκπαίδευση συναναστρέφεται κανείς ανθρώπους διαφορετικής προέλευσης, ηλικίας, φύλου, ψυχολογίας, ειδικότητας, απαιτήσεων, ικανοτήτων. Αυτή η πολυμορφία παράγει αναγκαστικά και ανάλογα προβλήματα, τα οποία πρέπει να λυθούν όχι μόνο άμεσα αλλά κυρίως δίκαια. Και αυτό πρέπει να το κάνει ο διευθυντής που θεωρείται πρότυπο νέων ανθρώπων, άτομο με αυτοσεβασμό, με αυτοσυνείδηση και με διάθεση να εργαστεί, να συνεργαστεί και να πετύχει στο δύσκολο, αλλά και υπέροχο έργο του.

Ο διευθυντής σχολείου πρέπει ...

όχι μόνο να μεριμνήσει για την εξασφάλιση της αναγκαίας υποδομής και εξοπλισμού του σχολείου, αλλά και να δημιουργήσει μέσα από συναινετικές διαδικασίες, όραμα σχολείου και να αξιολογήσει το βαθμό πραγμάτωσής του. Αυτό εξυπακούει ότι υπάρχει σύστημα παρακολούθησης της ακαδημαϊκής προόδου των μαθητών και επιμόρφωσης του διδακτικού προσωπικού, ώστε να εκσυγχρονίζονται οι διδακτικές προσεγγίσεις και να μεγιστοποιούνται τα μαθησιακά αποτελέσματα.

Είναι ακόμα σημαντικό για το διευθυντή

• να επικοινωνεί με εσωτερικά και εξωτερικά ακροατήρια
• να δημιουργεί δίκτυα επικοινωνίας
• να εξασφαλίζει την απαραίτητη υποδομή και τεχνολογία
• να εισάγει και να στηρίζει σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας
• να παρέχει στα μέλη της σχολικής μονάδας χρήσιμη ανατροφοδότηση γιά σκοπούς επανάδρασης
• για όλα τα παραπάνω δρα ενσυνείδητα
• υιοθετεί κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο διοίκησης

Σχετικά με την έρευνα για την ηγετική συμπεριφορά του διευθυντή, στη δεκαετία του 70 ο Coulson (1976) είχε επισημάνει ότι ο διευθυντής παρουσιάζεται ως ο βασικός άξονας και το κέντρο του σχολείου και πως αναμένεται από αυτόν να "διαμορφώσει το σχολείο σύμφωνα με τις προσωπικές του πεποιθήσεις".

Στις μετέπειτα δεκαετίες και κυρίως μετά το 1989, η έρευνα για τη συμπεριφορά του διευθυντή δίνει ουσιαστική προσοχή στον ανθρώπινο παράγοντα. Για παράδειγμα, οι Niaw , Southworth και Yeomans (1989) περιγράφουν περιπτώσεις ευαίσθητης ηγετικής συμπεριφοράς σε αριθμό σχολείων, στα οποία οι διευθυντές κατάφεραν να αναπτύξουν πολύ καλές ανθρώπινες σχέσεις με το προσωπικό.

Επίσης οι Day, Johnstone και Whitaker (1985) ταυτίζουν τη διεύθυνση του σχολείου με την αποτελεσματική ηγεσία της ομάδας δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη των ανθρωπίνων σχέσεων.

Το έργο του διευθυντή πρέπει να βεβαιώνεται ότι ο δάσκαλος και οι μαθητές γνωρίζουν να χειρίζονται τα εποπτικά μέσα. Έπειτα ο καλός διευθυντής έχει καθήκον να εξακριβώσει αν οι μαθητές αναπτύσσονται ηθικοπνευματικά και αν έρχονται σε επαφή με τον πολιτισμό. Γιατί πολλοί εκπαιδευτικοί παραμελούν να διδάξουν στους μαθητές να εκτιμούν την αλήθεια, την ομορφιά, την καλοσύνη.

Ένα πολύ δύσκολο "αντικείμενο διδασκαλίας" είναι να μάθουμε στους μαθητές να ζουν μέσα στο σύνολο. Όσο σημαντικό είναι αυτό, εν τούτοις δεν γίνεται πάντοτε.
 

Μη ξεχνάμε ότι τα σχολεία υπάρχουν για τους μαθητές και όχι για τους δασκάλους. Έχουμε δασκάλους, γιατί υπάρχουν οι μαθητές. Δεν υπάρχουν οι μαθητές για να βρίσκουν οι δάσκαλοι μια τάξη να διδάσκουν. Οι μαθητές είναι το σπουδαιότερο πράγμα σε όλη τη σχολική υπόθεση και όχι τα αναλυτικά προγράμματα, οι εξετάσεις, τα αποτελέσματα, το ίδιο το σχολείο.
 

Σε μια διδακτική ώρα, λιγώτερο από ένα τέταρτο ανήκει στο δάσκαλο. Ο υπόλοιπος χρόνος ανήκει στους μαθητές, με την έννοια ότι οι μαθητές θα υποβάλουν ερωτήσεις, θα ασκήσουν την κρίση τους, θα ικανοποιήσουν τον αυθορμητισμό τους. Για να γίνει αυτό χρειάζεται εποπτεία και άσκηση.
 

Η "πολιτική" ενός σχολείου μπορεί να είναι: Μεγάλη επίδοση των μαθητών στον πνευματικό, στον αθλητικό ή στον ηθικό τομέα. Τάξη και πειθαρχία, κοσμιότητα και πνεύμα εξυπηρέτησης.

Οποιοιδήποτε και να είναι πάντως οι ιδιαίτεροι σκοποί κάθε σχολείου ο διευθυντής είναι εκείνος που πρέπει από καιρό σε καιρό να αξιολογεί την πρόοδο που γίνεται και έπειτα να προσπαθεί για κάτι καλύτερο.